فرهنگ (هنر ، شعر ، ادبیات و ...) همه برای ترویج زیبایی ، دانایی و خوبی هستند

زیبایی و دانایی هر دو خوب هستند و خوب بودن برای همه ممکن است. خوب و شاد باشید

صفحه اصلی >> Cultural Part - بخش فرهنگي

درباره بخش فرهنگی

نمی‌دانم چه محفل بود، شب جایی که من بودم

امیر خسرو دهلوی

نمی‌دانم چه محفل بود، شب جایی که من بودم		به هرسو رقص بسمل بود، شب جایی که من بودم
پری پیکر، نگار سرو قد، لاله رخساری		همه جا آفت دل بود، شب جایی که من بودم
رقیبان گوش بر آواز و او در ناز و من ترسان		سخن گفتن چه مشکل بود، شب جایی که من بودم
خدا خود میر مجلس بود، من در لامکان خسرو		محمد شمع محفل بود، شب جایی که من بودم
تقریبا تمامی عرفای بزرگ از شبی سخن می گویند که در آن شب گویی در باغی سفر کرده اند و آنجا دیداری با یار داشته اند و شرابی و آب حیاتی از دست آن ساقی نوشیده اند حافظ در این باره می فرماید: دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند، واندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی، آن شب قدر که این تازه براتم دادند نظامی در این باره می گوید: کار من از طاقت من درگذشت، کاب حياتم ز دهن برگذشت سبزه فلک بود و نظر تاب او، باغ سحر بود و سرشک آب او نکته این است که نه آن باغ و شب، و نه آن آب و شراب، هیچ کدام در عالم ظاهر قابل تصور نیستند و آن شادی که در آن شب عارف تجربه می کند گویند انگار تمام آرزوهای تمام بشریت در تمام دوران برآورده شده باشد. و چنین شادی را هم در عالم ماده نمی شود تصور کرد برای اینکه بدن انسان تحمل نهایت احساسات روح او را ندارد و به محض اینکه احساسات او چه در غم و چه در شادی از حد توان تن آدمی خارج شود بدن او قادر به تحمل آن نیست و ممکن است از شدت غم و یا شادی غش کند و از هوش برود و حتی در درجات بالا ممکن است تن آدمی بمیرد. البته تن او می میرد و نه روحش برای همین به مردن، قالب تهی کردن نیز می گویند چراکه روح در این موارد قادر به تحمل قالب تنگ تن نیست و از آن خارج می شود. عرفا برای اینکه همگان را محرم نمی دانند از این شب که هروقت باشد قدر است در پرده سخن گفته اند و کمتر دیده شده مثل امیر خسرو دهلوی آشکارا بگویند خدا میر مجلس بود مثلا حافظ این گونه به رمز گفته منزل حافظ کنون بارگه پادشاست، دل بر دلدار رفت جان بر جانانه شد این برای این است که اغلب عوام تنها با ظاهر امور سر و کار دارند و وقتی گفته می شود که خداوند میزبان مجلسی بوده فکر می کنند جایی مجلسی بر پا بوده و خدا هم آنجا نشسته بوده و میزبانی می کرده در حالی که وقتی حافظ می گوید بر هر خوان که بنشستم خدا رزاق بود یعنی ما هم اکنون و هر لحظه در میهمانی خدا هستیم و او میزبان ماست و حافظ این را به استناد آیات قرآن می گوید که می فرماید هُوَ الرَّزَّاقُ (خداوند روزی ده است) (آیه 58 ذاریات) حکیم فردوسی بزرگ هم در این باره می فرماید خداوند نام و خداوند جای، خداوند روزی ده رهنمای معمولا تصور عوام از خداوند روزی ده در بهترین حالت این است که "بله این درست است ولی بدون تلاش چیزی بدست نمی آید" و توضیح واضحات می دهند که خود خداوند هم در آیه 39 سوره نجم می فرماید براي انسان بهره اي جز سعي و کوشش او نيست مسئله این است که اگر خداوند به ما فرصت زندگی و تن سالم و امکان معاش نداده بود ما چگونه قادر به تلاش می شدیم؟! وقتی صحبت از عوام می کنیم منظور افراد بی سواد نیست بلکه عامی کسیست که به معرفت نرسیده و حتی افراد تحصیل کرده هم گاه فریب دانش خود را می خورند و متوجه نیستند که علم و دانش لزوما با درک و فهم و حکمت برابر و همراه نیست. همانطور که دانشمندانی برای تلاش در جهت کسب روزی با سواستفاده از علم، سلاح کشتار جمعی تولید می کنند و دانشمندان دیگری با به خطر انداختن جان خود حتی رایگان به بشریت خدمت می کنند و تفاوت این دو تفاوت حق و باطل و خیر و شر است اگر کسی خداوند را روزی ده بداند تلاش خود را می کند ولی از ترس فقر به ناحق تن نمی دهد اما بر عکس کسی که خداوند را مالک بر تمام امور نداند برای منافع کوتاه مدت دنیا فریب روزگار را می خورد غافل از اینکه دیر یا زود به قول فردوسی: یکی نغز بازی کند روزگار، که بنشاندت پیش آموزگار و آن روزی که روزگار به ما فهماند که در مسیر اشتباه حرکت کرده ایم ما اگر مومن باشیم دو راه بیشتر نداریم یا باید به نماز خود عمل کنیم و به حق سجده آوریم و یا خدای نکرده با پیروی از شیطان نفس، ترفند دیگری بیاندیشیم و باز منتظر درس دیگری از روزگار بمانیم... و در روند معکوس از پایین به بالای این متن می توان با خدمت به حق و گذر از مکر روزگار و با صبر و توکل به خوبی ها از پس همت و تلاش و با مردن قبل از مرگ ... بله می توان آن شبی که عرفا می گویند را تجربه نمود و درک کرد چراکه با هیچ واژگانی نمی شود آن تجربه را توضیح داد که اگر می شد خواننده بعد از خواندن حتما از فرط شادی جان می داد به قول سنایی بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی خواهی، که ادریس از چنین مردن بهشتی گشت پیش از ما و به قول مولانا بمیرید بمیرید در این عشق بمیرید، در این عشق چو مردید همه روح پذیرید بمیرید بمیرید و زین مرگ مترسید، کز این خاک برآیید سماوات بگیرید

امیر خسرو دهلوی (2018/01/10-04:30)

اندیشه پاک

اگر مرادِ تو، ای دوست، بی‌مرادیِ ماست		مرادِ خویش دگرباره من نخواهم خواست
اگر قبول کنی، ور برانی از بر خویش		خلاف رأی تو کردن خلاف مذهب ماست
میان عیب و هنر پیش دوستانِ کریم		تفاوتی نکند، چون نظر به‌عینِ رضاست
عنایتی که تو را بود اگر مُبَدَّل شد		خلل‌پذیر نباشد ارادتی که مراست
مرا به هرچه کنی، دل نخواهی آزردن		که هرچه دوست پسندد به‌جای دوست، رواست #
بلا و زحمتِ امروز بر دل درویش		از آن خوش است که امیدِ رحمتِ فرداست *

* عرفا از جمله سعدی همواره اشاره به عدم نومیدی از رحمت الهی دارند برای مثال مپندار از آن در که هرگز نبست، که نومید گردد برآورده دست ذات حضرت حق بخشنده است و طبق آیات قرآن او رحمت را بر خود واجب نموده پروردگارتان رحمت را بر خود واجب کرده است (آیه 54 سوره انعام) حافظ نیز بارها به این موضوع اشاره دارد از جمله لطف خدا بیشتر از جرم ماست ، نکته سربسته چه دانی خموش اشاره و تاکید این بزرگان به عنوان انسان شناس و حکیم بر عدم نومیدی از رحمت الهی برطبق آیات قرآن برای این است که اولین مرحله بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی همین یاس و نومیدی است همگان باید مراقب حرف و عمل خود باشند تا مردم را در مسیر نومیدی که در خلاف جهت خداست قرار ندهند که این عمل گاه عواقب جبران ناپذیری برای فرد و جامعه دارد # ابیات مرتبط با این شعر

672

670

670

مشاهده متن کامل

سعدی شیرازی (2019/09/12-02:00)